Savjeti Za Uzgoj Koza
Koze spadaju u grupu malih preživara i široko su zastupljene i prilagođene na mnoge geografske i klimastke prilike.
Međutim, kao stočarska grana znatno je manje razvijena u odnosu na ovčarstvo i govedarstvo.
Razlozi leže u tradicionalnim, socioekonomskim i proizvodnim okolnostima, ali i izvornom i specifičnom (pašnom) načinu ishrane, zbog kojeg je mnogi smatraju i štetočinom.
Zbog toga se uzgoj, a prije svega ishrana koza, moraju uskladiti sa evropskom preporukom o načinu uzgoja.
Kvalitetni proizvodi
Ipak, prednosti (kontrolisanog) uzgoja se manifestuju veoma kvalitetnim proizvodima, u prvom redu meso i mlijeko, koje po kvalitetu ne zaostaju od konkurentnijih goveđih proizvoda. Osim povoljnih nutritivnih elemenata, uvriježeno je mišljenje i činjenica o zdavstvenom kako preventivnom tako i terapeutskom uticaju na zdravlje ljudi.
Ta specifičnost, tj. ljekovitost mlijeka, usko se povezuje za izvorni način ishrane (brst) širokog spektra (vrste) biljaka, koje ne spadaju u grupu voluminoznih biljaka tipičnih za ishranu drugih preživara (ovce i goveda), a za mnoge se zna da su nekvalitetne, pa čak i toksične.
Specifičnost ishrane koza ogleda se kroz morfologiju i fiziologiju probavnog trakta (usnih aparata, istančanijeg čula okusa), pa samim tim i izvorno preferencijalno ponašanje prilikom selekcije dijelova biljaka, kao i krmnih kultura u cjelini. Iako se smatra prvim, ali nedovoljno domestificiranim preživarom, zbog svoje hitrosti i energičnosti teško ju je staviti pod uslove intenzivne (kontrolisane) proizvodnje. Na našem podneblju uglavnom se iskorištava ekstenzivno ili poluekstenzivno.
Ovo podrazumijeva potpuno ili dominantno korištenje jeftine paše (kabaste hrane preko 90 odsto), uz nadopunu koncentratima u fazama kada je to neophodno.
Savjeti Za Uzgoj Koza
Ishrana
Zbog svega navedenog, ishrambene potrebe koza su veoma malo ili nedovoljno proučene. Koze konzumiraju nešto veće količine suhe materije hrane po jedinici tjelesne mase od ostalih preživara. Zbog ograničenog kapaciteta organa za varenje i brže pasaže (prolaska) hrane kroz probavni trakt, produktivnosti i tjelesne aktivnosti koza, nameće potrebu davanja kvalitetnije (probavljivije) i higijenski ispravnije krme. Pored toga, selektivnost predstavlja važan elemenat u postizanju visokog konzumiranja krme.
Zbog svoje nativne sklonosti prema određenim biljkama, koze će uvijek birati krmiva u slučajevima ako je moguć izbor.
To može predstavljati problem u slučajevima štalske ishrane nakošenom i suhom kabastom hranom ili koncentratima. U tom slučaju homogenizacija i peletiranje eliminišu selekciju određenih esencijalnih komponenti. Stoga ujednačena ishrana u pogledu kvaliteta komponenti hrane daje bolje rezultate jer elimiše potrebu selekcije.
Koze vrlo efikasno koriste pašu, iako se sa uspjehom mogu koristiti i kvalitetno konzervirana kabasta hrana u obliku sijena, silaža i sjenaža. Nečistu, zaprljanu i pljesnivu kabastu hranu koze odbijaju da jedu.
Prednost daju listovima
Generalno, koze jedu svu hranu tipičnu za ostale preživare. Međutim, ako im se ponudi, koze radije brste vrhove različitih biljaka, žbunje i korove. U slučaju da im se to onemogući vrlo rado će konzumirati biljke i sijane kulture tipične za preživare.
Što se tiče zelenih biljaka, koza daje prednost listovima i lisnatim dijelovima (posebno mladim izdancima), pa zbog toga radije koriste leguminoze (lucerka, crvena i bijela djetelina), dok generalno trave manje, ali ih rado uzimaju. Kao dopuna kabastom obroku mogu se koristiti i različiti sporedni proizvodi. U tom pogledu repini rezanci predstavljaju podesno i veoma ukusno krmivo. Koze visoke produktivnosti osim kabaste hrane, svoj puni genetski potencijal mogu iskazati upotrebom smjesa koncentrata koji obezbjeđuju dodatni proteinski, energetski i mineralni obrok. To se odnosi na koze u toku rane i srednje faze laktacije, pred oplodnju (flashing metod), jarad u porastu i priplodne jarčeve pred oplodnju (pripust).
Opšta je preporuka da koze treba da imaju ad libitum (po volji) pristup vodi.
Osim toga, voda treba ispunjavati i higijensko-zdravstvene uslove, jer se nerijetko dešava da koze odbijaju napajati se zaprljanom vodom (hrana, fekalije, urin i sl.). Prosječna količina vode po grlu iznosi 10-ak litara, iako potrošnja zavisi od kvaliteta i fizičke forme hrane i vremenskih prilika.
Izvor: Agroklub