Brucele su bakterije koje su patogene za više vrsta životinja (prije svega goveda, ovce, koze, svinje, pse), ali i ljude. Bruceloza je jedna od najopasnijih zoonoza kojom se ljudi inficiraju u dodiru sa sekretima i ekskretima bolesnih životinja, putem ozljeda na koži i sluznicama, inhalacijom i ingestijom.
Uzročnici bruceloze su:
- Brucella abortus, – najčešće kod goveda
- Brucella melitensis, – najčešće kod ovaca i koza
- Brucella suis. – najčešće kod svinja
- Brucella canis, najčešće kod pasa
Osim toga što nanosi ogromne ekonomske štete u stočarstvu, bruceloza predstavlja i značajan zdravstveni problem, jer od ove bolesti godišnje oboli više od 500.000 osoba širom svijeta. U našoj zemlji prisutna je u kontinuitetu već više od 20 godina.
A ekonomske štete u stočarstvu su velike.
U stadu ovaca i koza u kojem se bruceloza pojavi prvi put može pobaciti 30% do čak 80% životinja. Osim toga zbog značajne upale vimena dolazi i do velikog smanjenja mliječnosti.
Kod goveda se uopšte ne moraju uočiti simptomi prije pobačaja. Ako do infekcije dođe u kasnijem stadiju graviditeta ne mora doći do pobačaja, ali se rađa slabo vitalno tele koje jako brzo ugine.
Putevi širenja bruceloze
Kod životinja se bruceloza prenosi putem placente (posteljice), krvi, kontakta zaraženih i zdravih životinja, putem kontaminirane hrane ili vode. Opšte pravilo je da se bruceloza prenosi iz stada u stado životinjom koja je bila zaražena ili izložena zarazi prije kupovine. Osim toga na ispašama može doći i do kontakta više stada i ako u jednom stadu ima zaraženih životinja onda su u riziku i sve životinje koje dolaze na ispašu na isti pašnjak.
Preventivne mjere koje provode farmeri
U nastavku donosimo preporuke Instituta za zdravlje i sigurnost hrane:
- Farmer mora znati da je za pojavu bolesti dovoljna samo jedna bolesna životinja ili kontakt sa bolesnom životinjom, odnosno njenim izlučevinama iz drugog stada,
- pravo i obaveza držaoca životinja je da kupuje i nabavlja zdrave kontrolirane (adekvatno obilježene) jedinke čime čuva svoje i zdravlje svoje djece i porodice, ali i zdravlje brojnih drugih ljudi,
- kupovinom zdravih obilježenih životinja sa odgovarajućim validnim veterinarskim zdravstvenim uvjerenjem, te tražnjom svih relevantnih veterinarskih garancija (veterinarskih uvjerenja) da su one zdrave ukoliko se radi o donacijama, sačuvat će se zdravlje stočnog fonda u cjelini,
- apsolutno treba ispoštovati provođenje svih propisanih preventivnih veterinarskih mjera kao što su tuberkulinizacija, tretmani protiv metilja, kontrola na brucelozu, vakcinacije pasa i slične za sve životinje u posjedu bez obzira na njihov broj ili namjenu,
- broj ovaca, koza, goveda i svinja, uskladiti sa mogućnostima smještaja, osiguranja kvalitetne ishrane i napajanja, te plasmana njihovih proizvoda bez obzira da li je taj plasman lokalni ili tržišni,
- apsolutni prioritet je preorijentacija ovčarske proizvodnje sa nomadske na stacionarnu uz osiguranje kvalitetne zimske ishrane ovaca,
- po svaku cijenu spriječiti mješanje stada,
- stalno treba imati na umu da se transportovati mogu samo zdrave, kontrolirane i obilježene životinje i to u namjenskim dezinficiranim transportnim sredstvima,
- nakon svakog završenog transporta, transportno sredstvo, kod nas su to najčešće kamioni, mora biti ponovo oprano i dezinficirano,
- transport i promet bolesnih životinja je krivično djelo koje spada u kategoriju dijela koja ugrožavaju ljudski život i igranje je sa vlastitim zdravljem, te zdravljem drugih ljudi i životinja,
- u ovom smislu neophodno je isključiti i po svaku cijenu izbjegavati transport ovaca pregonom (vlastitim nogama) bez obzira na provedenu kontrolu jer tom prilikom zdrave ovce mogu doći u kontakt sa bolesnim ovcama ili njihovim izlučevinama što znači veoma vjerovatnu bolest u do tada zdravom stadu,
- svaki farmer ili držalac životinja, pored obaveze osiguranja njihovog zdravlja, ima pravo tražiti od odgovarajućih stručnih službi konkretnu pomoć u edukaciji za unapređenje držanja životinja, posebno pomoć oko osiguranja zimske ishrane, pregonske ispaše, kvaliteta pašnjačkih površina i slično,
- svaki farmer ili držalac životinja dužan je osigurati neškodljivo uklanjanje životinjskih leševa i ostalog organskog otpada od životinja iz svojih stada i sarađivati sa veterinarima i inspekcijom.
- svaki farmer ili držalac koji ne provodi gore navedene mjere, bez obzira na broj životinja u svom posjedu, a obično je riječ o onima sa malim brojem jedinki, predstavlja opasnost za sve druge koji ove mjere provode, dok su njegove životinje potencijalni izvor zaraze širih razmjera,
- nažalost, ovakvi “farmeri” koji “zaboravljajući” obaveze zbog malog broja životinja (ovaca, goveda) imaju i relativno male gubitke, prvi naplate te svoje gubitke, najglasniji su u traženju svojih prava, a nije rijetkost da su i na čelu pojedinih lokalnih stočarskih asocijacija,
- svaka promjena ponašanja životinja, pojava simptoma karakterističnih za brucelozu kao što su naizgled bezrazložno umanjenje mliječnosti, učestali pobačaji i prijevremeni porođaji, moraju biti razlogom za uzbunu i provođenje vanredne zdravstvene kontrole,
- samo će neodgovoran farmer ignorirati ili zanemariti upozoravajuće znakove rizikujući zdravlje svojih, ali i tuđih životinja, a takođe rizikujući vlastito zdravlje, ali i zdravlje svoje porodice, komšija, te brojnih drugih ljudi,
Liječenje bruceloze kod životinja
Sprovodi se samo kod pasa!
Kod ostalih vrsta životinja se bolest suzbija neškodljivim uklanjenjem oboljelih životinja.
Priredio Dr.Vet. Med
Zlatan Hasibović
Iz MKF “Lider” kažu da nude rješenje za sve izazove i potrebe poljoprivrede, bilo da je riječ o proizvodnji ili uslugama u ovom sektoru. Potvrđuju nam da se i oni oslanjaju na dugoročnu saradnju zasnovanu na obostranom povjerenju i partnerskom odnosu.
“Nudimo pakete finansijskih i besplatnih, nefinansijskih usluga prilagođen potrebama i interesima poljoprivrednika tokom cjelokupnog trajanja saradnje. Finansijski ih podržavamo u nabavci opreme i poljoprivrednih mašina, izgradnji ili adaptaciji objekata, nabavci stoke i peradi, sjemenskog/sadnog materijala, đubriva i stočne hrane te ostalih investicija vezanih za poljoprivredu ili kombinaciji navedenih namjena“, navode iz ove fondacije.
U paketu nefinansijskih usluga su savjetovanje, edukacija, asistencija, promocija, uvezivanje, razmjena iskustava i razvoj ideja. Također, razvili su i platformu za male privrednike Pravi lider, koja poljoprivrednicima omogućava besplatno oglašavanje proizvoda i usluga, pristup edukacijama, uspostavljanje novih partnerstava i pristup informacijama o svim aktuelnim sadržajima vezano za njihov biznis.
